Meme Kanserini Yenenlerin Marjinalleştirilmesi

Meme kanserine karşı mücadele derneği Renesanca’nın yöneticisi Violeta Pirana’yla bu konuyu etraflıca konuştuk. Pirana, 20 yıldır matematik ve fizik öğretmeni olarak görev aldı. 2016 yılında meme kanseri teşhisi konan Pirana, tedavi için yurtdışına gitti. Tedavi süresince Kosova’da bu hastalığa yakalanan kadınların ne denli damgalanma ile karşı karşıya kaldığını fark etti. Tedavi gördüğü ülkede, her hastalık için hastaları destekleyen derneklerin olduğunu gören Pirana, “Birgün bu hastalıktan kurtulursam ve ayağa kalkabilirsem, diğer hastalara yardım edebilmek için bir dernek kuracağıma söz verdim, çünkü meme kanserine karşı kadınları desteklemek için Kosova’nın böyle bir derneğe çok ihtiyacı vardı” sözleriyle dernek kurma fikrinin nasıl ortaya çıktığını anlattı. Derneğin kurulma aşamasına değinen Pirana, “başlarda, yani 2017 yılında, derneği kuran 4 kişiydik ve derneklerin nasıl çalıştığına dair pek fazla bilgimiz olmadığı için süreç çok zordu” diye altını çizdi.

Derneğin ikinci yılında, Renesanca, kadınların katıldığı bir toplantı düzenledi ve meme kanseri konusunda bir konferans verdi. Bu toplantıya katılan meme kanseri hastaları, karşılaştıkları zorluklar hakkında konuştu. Bu organizasyon medyada da bir tartışma yarattı, çünkü o güne dek hastaların meme kanseri hakkında alenen konuşması zordu. 2019 yılından itibaren organizasyonlarının nasıl daha yoğun faliyetlere başladığını anlatan Pirana,” 2019’da Think Pink Europe organizasyonuna katıldık. Belçika merkezli bu uluslararası organizasyon ‘Rise for the Cure’ etkinliğinin yürütme hakkını verir. Bu vesileyle derneğimiz bu haktan yararlandı ve o zamandan beri bu etkinliği Kosova’da düzenliyoruz. Etkinliğin amacı, toplumu bilinçlendirmek ve meme kanseri hastaları için fon toplamak” diye konuştu.

Meme kanseri konusunda farkındalık yaratmak için Kosova’nın farklı belediyelerinde – özellikle taşradaki kadınlarla- birçok etkinlik düzenlediklerini belirten Violeta Pirana, ” Taşrada toplantılar düzenlediğimizde; genç kadınların, yaşlı kadınlar da varken meme kanseri hakkında soru sormaktan çekindiklerini fark ettik. Bu nedenle farklı yaş grupları arasında ayrı toplantılar düzenlemeye karar verdik. Henüz kanser hastalarını eğitme aşamasındayı ve bu konuda hala büyük bir bilgi birikime ihtiyaç var. Ayrıca herkesin doğru bilgi almasını sağlayacak yöntemler bulunmalı” ifadelerini kullandı.


Hastaların gerekli ilaçları temin etmedeki zorluklarına da dikkat çeken Pirana, ” Kanser hastaları için gereken ilaçlar çok pahalı ve bazı ilaçlar için hastalar Priştine’ye gidip ilaçları almak için gün boyu beklemek zorunda kalıyor. Vurgulamamız gereken bir diğer sorun ise kanser hastalığından etkilenen kişilerin işsiz kalmasıdır. Meme kanserine yakalanan kişilerin işini kaybetmemesi çok önemli, birçok uluslararası kuruluş da bunun için lobi yapıyor. Kanserden kurtulanların işe dönmelerini sağlamak için şartlar sağlanmalı. Bu onların sosyal ve ekonomik entegrasyonları için mühimdir” diye işaret etti.

Son zamanlarda meme kanseri ile karşı karşıya kalan insanlar için bir farkındalık artışı olduğuna değinen Pirana, ” Meme kanseri ile karşı karşıya kalan kadınların farkındalığı özellikle son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Kendi derneğimizin kuruluşuyla birlikte meme kanserli kişilere yönelik damgalama yumuşamaya başladı, bu hastalık ve hastaların neler yaşadığı daha çok konuşulmaya başlandı. Ancak vurgulamak istediğim bir diğer konu da meme kanserine yakalanan kadınların aileleri ve partnerleri tarafından sıklıkla ayrımcılığa uğraması. Bu aynı zamanda kadınların kendi maddi gelirlerinin olmamasından kaynaklanıyor. Yeterince konuşulmuyor. Ayrıca dernek içinde de meme kanserine yakalanan kadınların, partnerlerinden çok az destek gördüğünü görüyoruz. Gelişmiş ülkelerde hastanın meme kanseri eğitimlerine katılmadığı halde, ailesindeki diğer fertlerin bu eğitimeler gittiği birçok vaka gördük” dedi.

© PRIZMA MEDIUM

Röportaj: Adelina Hasani

“Bu röportaj, İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Ajansı (SDC), İsveç ve Lüksemburg Büyük Dükalığı Hükümeti tarafından ortaklaşa finanse edilen Kosova Sivil Toplum Vakfı (KCSF) programı ‘EJA Kosova’ tarafından desteklenmektedir.”