✎ Esin Muzbeg

Marshal Mc. Luhan, kullandığımız iletişim aracının, onun içeriğinden daha önemli olduğunu söylediği zaman, bu anlaşılması zor, biraz da kafa karıştırıcı bir durumdu. Çünkü biz genelde bir mesajı iletmek için bir araç kullanırız ve bu araç sadece bir iletim vasıtasıdır. Ancak Mc Luhan’a göre, bizi etkileyen sadece mesajın içeriğiyle birlikte onun iletim aracıdır.  Hatta araç mesajdan daha fazla etkilidir. Çünkü araç ortadan kalkarsa mesaj da yoktur. 

İletişim dünyasına teknolojinin daha fazla girmesi ve herhangi bir mesajın iletilmesinde teknolojik belirlenmişliğin payının artması şüphesiz ki bu varsayımın temellerini güçlendiriyor. Ama tek başına haklı çıkarmıyor. Belli bir yere kadar medyanın kendisi bir mesajdır. Fakat medya daha çok, belli bir mesajın, belirlenmiş bir amaç doğrultusunda taşınma aracıdır. Bu taşıma kapsamında medyanın kendisi bir mesaja da dönüşür ama içeriksiz bir mesaj boş bir mektup misalidir. Lakin tabi ki boş gelen bir mektubun da bir mesaj içerdiğini unutmamak lazımdır. Çünkü eğer sadece boş bir kağıtsa iletilen bu mektup, orada da Oğuz Atay’ın deyişle “Duydunuz mu sustuklarımı?” vardır.  

Günümüz iletişim dünyasında medya araçlarının fazlalığı herkesin malumu olan bir durum. Teknolojik gelişmeler bireysel medya araçlarının da oluşumuna fırsat tanıdı. Bugün dünyada kaç insan varsa en az o kadar medyatik araç da olabilir. Hatta daha fazla bile. Çünkü bugün bir kişi, blog’lar dahil olmak üzere birden fazla sosyal medya aracına zaten sahip. Sadece televizyon, radyo, gazete ve bunların elektronik biçimlerini hesaba katsak bile araç fazlalığını görebiliriz. O halde hepimizin iyi bir eleme eleğine ihtiyacımız var. Bunun için de medya okuryazarlığına… 

*** 

Hukuk her zaman toplumsal gelişmelerin arkasından gelmiştir. Medya sektörünü düzenleme kuralları için de bu geçerlidir. Youtube ve benzeri kanallar üzerinden yapılan yayıncılık veya bireysel medya mecralarıyla yapılan paylaşımlar bir lisansı gerektirmiyor. Dolayısıyla bunları bir kenara bırakırsak, Kosova Bağımsız Medya Komisyonu tarafından yayıncılık hizmeti verebilmek için lisans alınması gereken yayıncılık anlayışı içinde olan onlarca kanal var. Medya Komisyonunun kayıtlarına göre, Kosova çerçevesinde şu an karasal yayıncılık için lisans alıp yayın yapan 89 radyo istasyonu ve 19 televizyon kanalı var. Karasal yayıncılık yapmayan ama kablo dağıtımı üzerinden yayın yapan ise 116 televizyon kanalı var. Bu dağıtımı gerçekleştiren de 40 kadar lisanslı operatör var. Bu rakamlara her operatörün, bölge ülkeleri ve uluslararası kanalları da aktarmasını hesaba katarsak yüzlerce kanala ulaşmış oluruz. Yani Kosova’da yaşayan herkes lisanslı bu kadar aracın bombardımanı altında yaşıyor ve bu, tüm iletişim dünyasının içinde küçük bir payı kapsıyor. Çünkü artık her elektronik mecra pod cast ve diğer yayın imkanlarıyla bir medya aracına dönüşmüş durumda. O halde bize ulaşmasını istediğimiz medya içeriklerini binlerce kanal arasından seçmek zorunda olduğumuz gerçeği ile karşı karşıyayız.  

*** 

Medya ve gazetecilik işi esasen demokratik bir toplumda çok önemli bir misyona sahiptir. Halkı bilgilendirmek, bu bilgilendirme sayesinde doğru tercihlerin yapılması için zemin oluşturmak ve sağlıklı bir toplumun gelişmesine katkı sağlamak işlevini görür. Bu yüzden gazetecilik işi mesleki ahlak ilkeleri ve medya etiğiyle donatılmış olarak gerçeği ortaya koyma işidir. Ancak bu sektörde de bilerek ve isteyerek veya farkında olmaksızın ve tüketim toplumunun baskısı altında yanlış yönlendirme yapan, bilgi bozukluğu üreten veya ona katkı sağlayan medya mensupları olabilir. Durum böyle olsa dahi medya işinin kendisi, demokratik toplumdaki yerini kaybetmez. Ama bilinçli bir okur kitlesi oluşturmaya olan ihtiyacı her zamankinden biraz daha fazla artırır. 

Neticede medya bir iletişim aracıdır. Ancak bu araç da bir mesaj içerir. Tıpkı bir otomobil gibi. Bindiğiniz otomobil sizi sadece bir yerden bir yere götürmez. Aynı zamanda onunla giderken ‘hava atmanızı’ da sağlayabilir. Bindiğiniz araç, tıpkı giydiğiniz kıyafet gibi etrafa sizin statünüzle ilgili bir mesajı da barındırır.  Bu durum medyanın da bir araç olarak bir mesajı barındırması gibidir. Bu yüzden bilinçli tercihler yapmak ve iletilen mesajların farkında olmak önem arz eder. Tıpkı bazı toplumsal gelişmelere Prizma Medium paradigmasından bakmayı tercih etmek gibi…

© PRIZMA MEDIUM